Suriye Türkmenlerin son Bey´i

 HACI NAHSEN KEL MEHMET AĞA

( 1909 doğdu-1968’lerde vefat eti )

Dr.Muhtar FATIH

Suriye Türkmenlerin son Bey´i HACI NAHSEN KEL MEHMET AĞA

( 1909 doğdu-1968’lerde vefat eti )

Küçüklüğünde  kuran kerim ve Arapça dili kursunda okudu ve Osmanlı dili derslerinde kurs okudu ve çok başar idi yirmili yaşlarda yaşından daha büyük işler yönetti başardı ve babası Suriye Türkmen aşiretler lideri olan o zaman Kel Mehmet Mustafa Paşa ile çok yerlere gitti , aşiret örf adetlerini ve nasıl yöntmesını iyi öğrenmişti babasından , kahraman, cesur ve merhametli bir kimse olarak Hacı Nahsen Kel MEHMET AĞA, açları doyurmak, açıkları giydirip donatmak, dul ve yetimleri gözetip korumak gibi iyi hasletlere sahip bir kimse idi. Hak ve adalete saygılı, üstün yeteneklerle mücehhez bir Türkmen aşiret Reisi olan Hacı Nahsen Kel MEHMET AĞA, adalet severliği ve merhameti ile tanınıyordu. Başlangıçta o, babasının komşu Arap kurt aşiretleri ile iyi geçinme siyasetine devam etti. Aşiretin başına geçtiği zaman, 25 yaşında bir genç olmasına rağmen, siyaseti iyi bilen, halim selim bir kimse olmakla birlikte, gerçekleri savunma konusunda korkusuz ve cesurdu.

Daha yirmi beş  yaşlarda babası Kel Mehmet Mustafa Paşanın vefat ettiğinde sonra Türkmen aşiretler Reisi oldu 25 yaşında bir delikanlıdır ve aslında aşiretler örf adet nasıl yöntmesının tecrübe kazanmış bir beydir. Babası Kel Mehmet Mustafa Paşa olumunden sonra Halep’te  Türkmen aşiretler toplanıp kendısını Suriye Türkmen aşiretler Reisi olarak ilan ediyorlar .

Aşiretler arasında çok iyi cesur ve mert  Türkmenlerin haklarını savunan Hacı Nahsen Kel MEHMET AĞA tüm Arap aşiretler reisleri kendisine karşı büyük saygı gösterirlerdi. En zorba kimseler bile, onun huzurunda asla haddi aşmazlar, saygıda kusur etmezlerdi. O, kuvvet olarak üstün olanların değil, daima haklıların yanında yer alır, kimsenin ezilmesine tahammül edemezdi. Hoşgörüye sahip ve yumuşak huylu bir kimseydi. adalet, hak ve hukuk prensiplerine göre davranıp hareket etmek, babadan oğula, nesilden nesile yaşayacak şekilde mayalanıyordu. Böylece Hacı Nahsen Kel MEHMET AĞA, kendisini hem etrafındaki aşiret reislerine sevdirmiş, hem de onların, beyliğine bağladığı umutları boşa çıkarmamıştır.

HACI NAHSEN KEL MEHMET AĞA

İnsanlar topluluk halinde yaşamalarından ötürü her daim lidere ihtiyaç duymuşlar, lider olarak seçtikleri kişilere de meşru ölçülerde toplumsal düzenin sağlanması noktasında bir otorite ve bu otoriteyi kullanma yetkisi vermişlerdir. Kullanılan farklı otorite türleri liderleri birbirlerinden farklılaştırmış, farklı lider çeşitlerini ortaya çıkarmıştır. Bu doğrultuda çalışmada, bu otorite ve lider çeşitlerinden biri olan karizma konusu aşiret ve siyasal liderlik bağlamında Hacı Nahsen Kel MEHMET AĞA örneğinde ele olmuştur.

 Suriye resmi tarihi Türkmenleri Fransızlara karşı olan direnişini anlatmaz Türkmenleri kendi düşmanı sayar. Fransızların Halep Cerablus kasaba ve  köyleri  işgalini olayında görüldüğü gibi, Fransızlar tamamen Türkmen aşiretleri tarafından durdurulmuş ve yenilgiye uğratılmışlardır Fransız gücünü kırıp komutanlarını öldürenler Türkmenlerdir. Oysa Arap şövenistleri hala bile, ‘Türkmenler başka yerden gelmiştir,’ diyerek, Fransızlara karşı savaşanların yalnız Araplar olduğunu iddia ederler.

Ancak tarih, yalan ve çarpıtmayı kabul etmez. Bugün Fransız işbirlikçileri ülke sahibi iken vatansever Türkmenler vatansız hain diye kalmaya devam ediyorlar.

Fransızların  komutanları yazdığı birkaç sayfa bile gerçekten yalancıların kim olduğunu açığa çıkartıyor. Türkmenler Fransız işgalcilere karşı savaşmıştır. Onların alnı aktır. Bu süreçte Suriye Türkmenlerin liderliğini Bekmişlilerin Hacı Ali aşiretinden Kel Mehmet yürütüyordu ve bu liderlik tüm Türkmen boyları tarafından kabul edilmişti Türkmenlerin lideri Kel Mehmet MUSTAFA PAŞA’in ve oğlu Nahsen AĞA Türkiye ile arası oldukça iyi idi. Hatta şapka devrimini bölgeye taşımak için kendisi bizzat şapka getirip millete giydirmeye onculuk etmişti. Ancak bir süre sonra Fransızlar Kel Mehmet MUSTAFA PAŞA birlikte kardeşi Kel Halil  MUSTAFA PAŞA hapse atarak hapiste zehirlediler, Kel Mehmet’den sonra Türkmenlerin lideri Nahsen Kel MEHMET AĞA oldu.

İnsanlar topluluk halinde yaşamalarından ötürü her daim lidere ihtiyaç duymuşlar, lider olarak seçtikleri kişilere de meşru ölçülerde toplumsal düzenin sağlanması noktasında bir otorite ve bu otoriteyi kullanma yetkisi vermişlerdir. Kullanılan farklı otorite türleri liderleri birbirlerinden farklılaştırmış, farklı lider çeşitlerini ortaya çıkarmıştır. Bu doğrultuda çalışmada, bu otorite ve lider çeşitlerinden biri olan karizma konusu aşiret ve siyasal liderlik bağlamında Hacı Nahsen Kel MEHMET AĞA örneğinde ele olmuştur. aşiret, siyasal liderlik, otorite ve karizma kavramlarına kısaca değinildikten sonra, Nahsen AĞA’nın nasıl Türkmenlere aşiret ve siyasal lider olduğunu ortaya koymak ve onun sahip olduğuna inanılan özelliklerinin deneklerin sosyo-demografik özellikleri doğrultusunda nasıl bir değişim gösterdiğini saptamak amacıyla bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir.

Türkmenlerin son Bey’i Hacı Nahsen AĞA zamanında yaşanan bir hadise Türkmenlerden biri 1960’larda Araplardan bir adam vurur. Âdet olduğu üzere Türkmenlerle Araplar “kana oturur”lar, anlaşırlar. Hacı Nahsen Ağa, oğlu Hüseyin, dostumun Babası Ali amca hep beraber bir arabaya binerler ve “kan sağlamak” için köylere çıkarlar. Dolaşarak ta Tel Ebyad’a (Rakka) Dedeler’in yanna gelirler (Burası Urfa Akça Kale karşısında Türkmen’in son noktası olarak kabul edilirmiş o zaman). Yanındakiler geri Halep bölgesine döneceklerini düşünürken H.Nahsen Ağa “Sürün, Tel-Koçar’a gideceğiz” der. Tel Ebyad’a kadar zaten 200 km.den fazla yol katetmişlerdir o günün şartlarında. Yanındakiler buna bir anlam veremezler ama yine de itiraz edemezler. Bir 300 kilometre daha yolları vardır Tel Koçar’a kadar (Tel-Koçar Irak sınırına yakın bir Kürt bölgesidir.). Tel Koçar’a gelirler. Nahsen Ağa’nın yanındakiler oraya vardıklarında öğrenirler bunca yolu neden geldiklerini… burada Türkmen Cuma diye biri yaşamaktadır. Ondan kan sağlamaya gelmişlerdir. Ağa kahvede oturur, bunları Türkmen Cuma’nın evine gönderir, “Gidip getirin bana Türkmen Cumayı” diyerek. Bunlar Cuma’nın evine gelirler ki adamın hâli perişan. Bir oda evi var, onu da ikiye ayırmış bir perde ile. Yarısında erkekler, yarısında kadınlar oturur. Haber verirler Cuma’ya… adam biraz sora çıkar gelir kahveye, Ağanın yanına. Nahsen Ağa Türkmen Cuma’ya “Filanca Arap’tan bir adam vurdu, kan parası topluyoruz; bunun için yanına geldik” der. Türkmen Cuma da “Beyim, benden de bunu al” diyerek, belki de cebindeki tek parası 5 lira uzatır Ağa’ya. Hacı Nahsen Ağa, “Koy onu cebine, bes, sen şu tabakama biraz tütün koy, yeter. Sana düşen bu kadar” der. Cuma mahcup bir şekilde tabakaya bir avuç tütün doldurur. Bunlar “haydi Allah’a emanet ol” diyerek ayrılırlar oradan. Yanındakiler şaşırmışlardır; cesaretlerini toplayıp sorarlar: “Ağam, üç yüz kilometir geldik, üç yüz de gidceyik. Bir gutu tütün uçun mu depdik bu gadar yolu?” Ağa gülümseyerek “Oğlum, ben onun durumunu zaten bilirim; sanmasın ki bu garib ilde gendi tek başına, arkasında Türkmen olduğunu bilsin. Benim uçun alacağımız para bir şey değil. Amma, bu adam da hissetmelikine, kendide bir milletin uşağıdır.” diye cevap verir. Türkmen Cuma’nın Irak sınırındaki Tel-Koçar’da hâla evlatları, torunları durur mu bilinmez. Duruyorsa hâlâ kendilerini TÜRKMEN EVLADI görürler mi Allah bilir… Ama bildiğim bir şey var! Yüzlercesini tanıma şansı bulduğum özelde Halep, genelde de Suriye Türkmenleri, bizler üzerimize düşeni Hacı Nahsen Ağa gibi yerine getirememiş olsak da, küsmeden-darılmadan bütün baskılara rağmen milyonları bulan sayılarıyla “ekmeğe ekmek demeya devam edip (Hıbız demeden)” hâlâ kendilerini TÜRK hissederek dimdik ayaktalar.

Hacı Nahsen Kel MEHMET AĞA (1968’lerde vefat eti Belva Mirhan Köyünde defnedildi) dört eşinden 7 oğlan çocuğu var Cerablus kasabası Belva Mirhan köyünde yaşamaktadırlar ve odası kahvesi şu güne kader açıktır herkese .

Kaynaklar

1-Halep Türkmenleri Halk Kültürü Araştırması Mehmet Erol

2- http://www.suriyeliturkmenler.com